پوکی استخوان، علائم و پیشگیری از آن

پوکی استخوان چیست ؟
بیماری شایع است که در آن تراکم مواد معدنی در استخوان کاهش پیدا می کندواستخوان شکننده می شود در این حالت که معمولاً با درد یا علامت خاصی نیست بی سر و صدا پیشرفت می کند و باعث می شود با ضربات کم استخوان ها به ویژه در ناحیه لگن مچ دست و ستون فقرات شکستگی پیدا کنند. از دیگر علائم پوکی استخوان کاهش قدبه مرور زمان ایجاد قوس در ناحیه پشت بدن می باشد.
چه کسانی در معرض خطر پوکی استخوان هستند؟
مطالعات نشان میدهند که در سراسر جهان، حدود 200 میلیون نفر به پوکی استخوان مبتلا می شوند. اگرچه پوکی استخوان هم در مردان و زنان رخ می دهد، با این حال زنان چهار برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. بر اساس آزمایش های انجام شده، بعد از 50 سالگی، از هر دو زن یک نفر و از هر چهار مرد یک نفر در طول زندگی خود دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند. از جمعیت مورد بررسی قرار گرفته، 30 درصد تراکم استخوان پایینی دارند که آنها را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می دهد؛ این وضعیت استئوپنی نامیده می شود. متاسفانه این آزمایش ها نشان میدهند که بیش از دو میلیون شکستگی در استخوانها، به دلیل پوکی استخوان اتفاق می افتد. با این حال جای نگرانی نیست، زیرا با انجام برخی از اقدامات خاص، میتوان از بروز بیماری پوکی استخوان و سرعت تحلیل رفتن تراکم آنها، جلوگیری کرد.
عاملی که بر میزان خطر پوکی استخوان تاثیر می گذارند شامل:

 جنس ؛یک پنجم زنان بالای ۵۰ سال دارای پوکی استخوان هستند در حالی که در تنها در یک بیستم مردان این سن پوکی استخوان دیده می شود.
 نژاد ؛بعضی از نژادها مانند نژاد سفید و آسیایی احتمال بیشتری دارد که دچار پوکی استخوان شوند.
 سابقه فامیلی از شکستگی استخوان یا پوکی استخوان
سابقه شکستگی استخوان بعد از ۵۰ سال
جراحی برداشتن تخمدان قبل از یائسگی
رژیم غذایی نامناسب شامل مقدار کم کلسیم و یا ویتامینD و یا پروتئین
فعالیت بدنی کم و یا سابقه طولانی در بستر بودن
سیگار و الکل
استفاده طولانی از داروهایی مانند کورتیکوستروئید (کورتون) داروهای ضد تشنج،....
تغییر در هورمون ها مانند سطح بالای هورمون تیروئید یا مقدار کم استروژن در زنان و تستسترون در مردان
میزان body mass index پایین(20kg/cm2>)


از آنجایی که پوکی استخوان بیماری بدون علامتی است تشخیص آن در جلوگیری از عوارض این بیماری مانند شکستگی ... بسیار مهم است. روش های سنجش تراکم استخوان؛ شایع ترین وسیله برای سنجش تراکم استخوان DEXA که توسط تابش دوز بسیار پایین اشعه ایکس انجام می شود بر اساس میزان اختلاف جذب این اشعه توسط بافت نرم و سقف میزان تراکم مواد معدنی در بدن و احتمال شکستگی در آینده مشخص می شود این روش یک روش غیرتهاجمی وبدون درد است که در آن بیمار روی تخت دراز می کشد و دستگاه منطقه مورد نظر را اسکن می کند.
سنجش تراکم استخوان برای چه کسانی توصیه می شود ؟

 زنان بالای ۶۵ سال و مردان بالای ۷۰ سال داشتن علائم پوکی استخوان یا شکستگی استخوان بعد از ۵۰ سال 
 افراد با شکستگی های استخوان بدون علت افراد با سابقه بیماری های مزمن مانندآرتریت روماتوئید بیماری های تیروئید یا دیابت 
 افراد دارای سابقه خانوادگی پوکی استخوان سابقه مصرف داروهای خاص مانند کورتیکوستروئیدها

محاسبه احتمال شکستگی استخوان ؛یک اندکس مهم است که توسط دستگاه تراکم استخوان در مرکز تاج قابل اندازه گیری می باشد که در آن خطر شکستگی ۱۰ ساله در مشخص می شود و در برنامه ریزی برای تغییر شیوه زندگی و درمان بسیار موثر وکمک کننده است. دستگاه تراکم استخوان همچنین می تواند ترکیب بدن را اندازه گیری کند ؛میزان بافت چربی و عضلات بدون چربی را مشخص نماید که در ورزشکاران و در پیش از انجام عمل های جراحی زیبایی دارای کاربرد می باشد.